ช่วงนี้กระแสซีรีส์จีนกำลังมาแรง มีแฟนคลับไม่แพ้สายเกาเลย แต่ใครที่ดูซีรีส์จีนย้อนยุคบ่อยๆ แล้วสงสัยกันบ้างไหมคะว่า ทำไมพระเอกและผู้ชายในเรื่องถึงไว้ผมยาว แถมพระเอกบางคนยังผมยาวสวยไม่แพ้นางเอกเลย วันนี้เรามาไขข้อสงสัยพร้อมกันว่าทำไมผู้ชายจีนโบราณถึงไว้ผมยาวกันค่ะ
การไว้ผมยาวกับค่านิยมทางสังคมสมัยโบราณ
สำหรับเรื่องของเส้นผมนั้น ในสมัยโบราณมีความสำคัญมาก หลายๆ ประเทศทั้งตะวันตกและตะวันออกมีค่านิยมเรื่องของทรงผมว่าเป็นสัญลักษณ์ของการแบ่งชนชั้น แสดงถึงฐานะทางสังคมที่แตกต่างกัน รวมทั้งมีเรื่องของความเชื่อเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย ในส่วนของชาวจีนก็เช่นกัน มีความเชื่อกันว่าการตัดผมเป็นการไม่กตัญญูต่อบุพการี เพราะเส้นผมเป็นสิ่งที่พ่อแม่ให้มา และผู้ชายจะตัดผมก็ต่อเมื่อมีเหตุจำเป็นเท่านั้น เช่น ปลงผมบวชเป็นหลวงจีน หรือโดนลงโทษจากทางการ เป็นต้น แต่พวกเขาก็ไม่ได้ทำผมทรงเดียวกับที่เราเห็นในซีรีส์หรือละครย้อนยุคแนวแฟนตาซีหรอกนะคะ เพราะในละครเป็นทรงผมที่ออกแบบขึ้นมาใหม่ช่วยเพิ่มความน่าสนใจ และสร้างเอกลักษณ์ให้ตัวละคร นอกจากในซีรีส์อิงประวัติศาสตร์ที่ทรงผมค่อนข้างสมจริงมากกว่า
ผมทรงชายจีนสมัยโบราณ
ตั้งแต่สมัยโบราณ ผู้ชายชาวจีนไว้ผมยาว แต่ไม่ได้ปล่อยยาวสลาย โดยจะเกล้าผมขึ้นและมัดรวมเป็นจุกกลางหัวแทนเพื่อให้ดูเรียบร้อย ต่อมาในสมัยราชวงศ์หมิง (ค.ศ. 1368-1644) เริ่มมีการเพิ่มเครื่องประดับ โดยใช้ผ้าคาดผมข้างหน้าให้อยู่ทรง
ที่มาการไว้ผมยาวของชายชาวจีน
โดยสาเหตุที่ผู้ชายชาวจีนโบราณไว้ผมยาว รวมทั้งไว้หนวดเคราด้วยนั้น มาจากความเชื่อของลัทธิขงจื๊อ ที่ทรงอิทธิพลมากในสังคมจีนโบราณ โดยลัทธินี้มีคำสอนที่ว่า “ร่างกายของคนเรา ล้วนเป็นสิ่งที่พ่อแม่ของเราเป็นผู้ให้มา ดังนั้น การที่เราตัดผมหรือโกนหนวดเครานั้น จึงเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง เพราะถือเป็นการไม่ให้ความเคารพต่อบุพการีผู้ให้กำเนิดเรา” จากความเชื่อในลัทธิขงจื๊อนี้เอง ชายจีนจึงนิยมไว้ผมยาว และไว้หนวดเครามานานหลายพันปี
การไว้ผมยาว : สัญลักษณ์การแบ่งเชื้อชาติกับชนกลุ่มน้อย
นอกจากเรื่องของความเชื่อดังกล่าวแล้ว การไว้ผมยาวนี้ถือเป็นสัญลักษณ์การแบ่งเชื้อชาติระหว่างชาวจีนกับชนกลุ่มน้อยอีกด้วย โดยนักประวัติศาสตร์สันนิษฐานว่า ก่อนหน้าที่ลัทธิขงจื๊อจะถือกำเนินขึ้น ผู้ชายชาวจีนมีค่านิยมในการไว้ผมยาวตั้งแต่ช่วงราชวงศ์ซาง (Shang Dynasty) จนถึงช่วงต้นของยุคราชวงศ์โจว (Zhou Dynasty) หรือประมาณราว 1,600 จนถึง 1,000 ปีก่อนคริสตกาล เพราะในยุคนั้นทางดินแดนตอนเหนือของจีน มีกลุ่มชนเผ่าเร่ร่อนหลายกลุ่ม เช่น พวก Khitan และ Mongols ที่มักจะเข้ามาปล้นสะดมและรุกรานชาวจีน ซึ่งกลุ่มชนเผ่าเหล่านี้ต่างก็โกนผมแล้วไว้ผมเปียหลายๆ แบบ แต่ละกลุ่มก็ทำทรงผมเป็นเอกลักษณ์ของตน ทำให้ชาวจีนโบราณหันมาไว้ผมยาวเพื่อให้แตกต่างจากกลุ่มชนเผ่าเร่ร่อนเหล่านี้ และต่อมาหลังจากลัทธิขงจื๊อได้แพร่หลายในจีน ทำให้มีการนำเรื่องราวของความกตัญญูมาผูกให้เข้ากับค่านิยมในการไว้ผมยาวของผู้ชายจีนนั่นเอง
ทรงผมเปียในสมัยแมนจู
ต่อมาทรงผมชายจีนเริ่มเปลี่ยนแปลงอีกครั้ง โดยในช่วงศตวรรษที่ 17 ราชวงศ์ชิง (Qing Dynasty) ของชาวแมนจู (Manchu) ที่เคยเป็นกลุ่มชนเผ่าเร่ร่อนได้เข้ามาปกครองประเทศจีน ชาวแมนจูจึงได้บังคับให้ผู้ชายชาวจีน ที่สมัยนั้นเรียกว่า ชาวฮั่น ต้องเปลี่ยนมาไว้ทรงผมแบบชาวแมนจู ก็คือการโกนผมบริเวณด้านหน้า แล้วถักผมเปียยาวไว้ที่ด้านหลัง ชายชาวจีนจึงได้ไว้ผมทรงนี้เรื่อยมา ซึ่งเราก็จะได้เห็นจากซีรีส์ย้อนยุคสมัยราชวงศ์ชิงหลายๆ เรื่องเลยทีเดียว
จนกระทั่งในปี 1912 ราชวงศ์ชิงได้ล่มสลาย และมีการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เข้าสู่ยุคสาธารณรัฐ ทรงผมของผู้ชายชาวจีนก็ได้เปลี่ยนไปอีกครั้ง เป็นการไว้ทรงผมสั้น เป็นทรงผมแบบสากลเช่นเดียวกับประเทศตะวันตกที่เข้ามามีอิทธิพลในจีนนั่นเอง
ที่มาทรงผมยาวของผู้ชายชาวจีนน่าสนใจมากๆ เลยใช่ไหมคะ เพราะเกี่ยวข้องทั้งทางประวัติศาสตร์ การเมืองการปกครอง และความเชื่อตามลัทธิเก่าแก่ กว่าที่ผู้ชายจีนจะไว้ผมสั้นตามแบบสากลก็มีวิวัฒนาการมาไม่น้อยเลยทีเดียว
ขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
https://www.blockdit.com/posts/5fae49bce9f13c0345f1b6a5
https://www.quora.com/