การอนามัยสิ่งแวดล้อมสำหรับสถานบริการแต่งผม-เสริมสวย (ตอนที่ 1)

ในการทำธุรกิจร้านซาลอนให้ประสบความสำเร็จ นอกจากการตกแต่งร้านให้สวยโดดเด่น มีช่างทำผมฝีมือดี และบริการที่ประทับใจแล้ว เรื่องความสะอาดก็สำคัญไม่แพ้กัน มาดูวิธีการดูแลสภาพแวดล้อมในซาลอนให้สะอาด ปราศจากมลพิษ จากอาจารย์ดุสิตา ศุภผลา นักเขียนรับเชิญกิตติมศักดิ์ประจำคอลัมน์ Pro.Skills นิตยสาร Hairworld Plus+

เริ่มจากมาดูกันก่อนว่า “อนามัยสิ่งแวดล้อม” หมายถึงอะไร คำว่า “อนามัย” หมายถึง เรื่องที่เกี่ยวกับสุขภาพ ถูกสุขลักษณะ สะอาด และปราศจากมลพิษ ส่วนคำว่า “สิ่งแวดล้อม” หมายถึง สิ่งต่างๆ ที่มีลักษณะทางกายภาพและชีวภาพที่อยู่รอบตัวเราจะเกิดขึ้นตามธรรมชาติหรือมนุษย์สร้างขึ้นมาก็ได้ “อนามัยสิ่งแวดล้อม” จึงหมายถึง การควบคุม ดูแล สิ่งที่อยู่รอบตัวเราให้ถูกสุขลักษณะ สะอาด ปราศจากมลพิษ เพื่อสุขภาพที่ดี

ดังนั้น สถานบริการแต่งผม -เสริมสวยต้องมีองค์ประกอบ ดังนี้คือ

1. สภาพร้าน/ อาคารของสถานประกอบการ
2. อุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้และผลิตภัณฑ์เสริมสวย
3. ช่าง/ผู้ช่วยช่าง

ในตอนนี้จะขอเล่าเรื่องสภาพร้าน/อาคารสถานประกอบการก่อน เพราะรายละเอียดค่อนข้างเยอะ เริ่มที่

1. ตัวอาคาร /ร้าน ต้องมีสภาพดี มีความมั่นคง พื้น ผนัง เพดาน ต้องทำจากวัสดุที่แข็งแรง เรียบ ทำความสะอาดง่าย ไม่ลื่น และมีการทำความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ มีการจัดแบ่งพื้นที่ภายในอาคารอย่างเป็นสัดส่วน เหมาะสมตามลักษณะงาน เช่น พื้นที่สระผม ตัดผม อบไอน้ำ บริเวณที่จัดเก็บเครื่องใช้ประเภทผ้า อุปกรณ์ไฟฟ้า ผลิตภัณฑ์ต่างๆ การจัดแบ่งองค์ประกอบของพื้นที่อย่างเหมาะสม ลงตัว จะทำให้ร้านดูดีมีสไตล์ การตกแต่งร้าน ก็ตามความชอบของแต่ละคน การจัดโต๊ะ เก้าอี้ให้เป็นระเบียบเรียบร้อย สะดวกต่อการบริการ และง่ายต่อการทำความสะอาดและไม่ก่อให้เกิดอันตราย
2. แสงสว่าง ต้องเพียงพอ เหมาะสม ไม่ก่อให้เกิดปัญหาทางสายตา เช่น ไม่จ้าจนเกินไป ไม่ใช้แสงกะพริบหรี่ หรือแสงสะท้อน หลอดไฟควรใช้สีขาวนวล และไม่ควรติดหลอดไฟให้ต่ำเกินไปเพราะจะทำให้ตาพร่าและแสบตา
3. การระบายอากาศ สำคัญมากเพราะในร้านเสริมสวยมีการใช้สารเคมีประเภทสี ดัด ยืด สเปรย์ต่างๆ หากระบบการระบายอากาศไม่มีประสิทธิภาพก็จะส่งผลต่อสุขภาพของผู้มารับบริการและตัวช่างเอง ซึ่งระบบการระบายอากาศที่ดีต้องไม่ร้อนอบอ้าว หรือมีกลิ่นอับชื้น ส่วนพื้นที่ปฏิบัติงานต้องไม่มีละอองสเปรย์ฟุ้งกระจายเพราะจะก่อให้เกิดอาการระคายเคืองตา และผิวหนังรวมถึงระบบทางเดินหายใจ
4. น้ำใช้ ต้องเป็นน้ำสะอาดผ่านกระบวนการปรับปรุงคุณภาพน้ำแล้ว เช่น น้ำประปา ต้องมีปริมาณเพียงพอ หากมีการเก็บกักน้ำ ภาชนะที่เก็บกักต้องสะอาด ไม่มีสิ่งปนเปื้อน ไม่มีตะไคร้น้ำและต้องล้างทำความสะอาด อย่างสม่ำเสมอ ร้านแต่งผม-เสริมสวย ถือว่าเป็นธุรกิจที่มีการใช้น้ำในปริมาณมาก โดยเฉพาะอย่ายิ่งการสระผม ล้างผม เป็นกิจกรรมที่ใช้น้ำมาก ยิ่งการทำเคมี ทำสี ดัด ยืด ต้องล้างผมหลายรอบ นอกจากนี้ ยังต้องใช้น้ำในการทำความสะอาดร้าน ทำความสะอาดอุปกรณ์ และอื่นๆ อีก ระบบน้ำจึงต้องดีและมีปริมาณน้ำที่มากพอต่อการให้บริการลูกค้า

1. ห้องส้วม และอ่างล้างมือ เป็นกฎข้อบังคับของสาธารณสุขเลยก็ว่าได้ว่า ร้านทำผมต้องมีจำนวนส้วมที่เพียงพอต่อการใช้งานโดยคิดจากจำนวนเก้าอี้ตัดผม คือ

ส้วมหญิง 1 ที่/เก้าอี้ตัดผม 10 ตัว

ส้วมชาย 1 ที่/เก้าอี้ตัดผม 10 ตัว

ที่ปัสสาวะชาย 1 ที่/เก้าอี้ตัดผม 10 ตัว

ห้องน้ำ ห้องส้วม ต้องสะอาด ไม่มี่กลิ่นเหม็น แสงสว่างเพียงพอ ระบายอากาศได้ดี มีปริมาณน้ำที่เพียงพอ และต้องจัดให้มี สบู่ หรือน้ำยาชำระล้างภายในห้องน้ำ ห้องส้วม ที่สำคัญ ต้องมีอ่างล้างมือตั้งอยู่หน้าห้องส้วมไม่ควรใช้รวมกับอ่างสระผม และมีสบู่ให้บริการ

1. การจัดเก็บขยะมูลฝอย ควรมีการจัดเก็บแยกให้ชัดเจน เช่น ขยะ อันตราย ที่/ถังสำหรับกระป๋องสเปรย์ ของมีคม ขยะเหล่านี้ควรแยกเก็บและปิดมิดชิดหลังการใช้งานพร้อมติดข้อความ “ขยะอันตรายและของมีคมใช้แล้ว” การกวาดเศษผมควรกวาดเบาๆ และกวาดเศษผมทุกครั้งหลังการให้บริการป้องกันการฟุ้งกระจาย ถังขยะควรมีฝาปิด และสภาพดีไม่รั่วซึม ทำความสะอาดง่าย

1. ความปลอดภัยในการใช้ไฟฟ้า อุปกรณ์เครื่องใช้ ตลอดจนสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ ในสถานบริการ ควรมีการตรวจสอบเป็นประจำ ให้พร้อมใช้งาน ไม่ชำรุด เพื่อให้ผู้ให้บริการและผู้รับบริการมีความปลอดภัยสูงสุด วงจรไฟฟ้าภายในต้องมีการต่อสายดิน และมีเครื่องปลดวงจรอัตโนมัติ จุดต่อสาย การเข้าสาย ต้องขันให้แน่น และต้องคอยสังเกตอุณหภูมิของสาย ถ้ารู้สึกว่าอุ่น หรือร้อน แสดงว่ามีสิ่งผิดปรกติ อาจเนื่องมาจากใช้ไฟเกินขนาดสาย หรือมีจุดต่อสายไม่แน่น ปลั๊กเสียบต้องไม่ชำรุด แตกร้าว ก็ต้องตรวจสอบให้ดี เพราะถือว่าอันตรายมากค่ะเรื่องระบบไฟฟ้า
2. ต้องจัดเตรียมเวชภัณฑ์ และยาสามัญประจำบ้าน และมีเครื่องมือปฐมพยาบาลที่จำเป็น เช่น ยาทาแผล และอุปกรณ์ทำแผล พลาสเตอร์ เป็นต้น
3. การบริการน้ำดื่ม เป็นบริการเสริมเพื่อสร้างความพึงพอใจแก่ผู้รับบริการ และแสดงถึงความเอาใจใส่ น้ำดื่มที่นำมาให้บริการต้องใสสะอาด ปราศจากการปนเปื้อน ไม่มีสี ไม่มีกลิ่น ภาชนะที่ใส่ต้องสะอาด และล้างทำความสะอาดทุกครั้งที่ใช้
4. การจัดบริเวณที่นั่งรอสำหรับผู้มารับบริการ ควรมีสภาพดี สะอาด มีการจัดแต่งสถานที่ให้สวยงาม สะดวกสบาย ไม่อึดอัด และควรจัดหนังสือหรือสิ่งพิมพ์ที่ให้ความรู้ไว้บริการ หรือถ้าปัจจุบันสิ่งที่สถานประกอบการควรมี เช่น อินเทอร์เน็ต หรือ Wifi ไว้บริการลูกค้าจะเป็นการดีมากค่ะ

เมื่อสถานที่พร้อม ถูกต้องตามข้อกำหนดของกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ในตอนต่อไปเราจะมาดูเรื่อง เครื่องมือ อุปกรณ์ และผลิตภัณฑ์เสริมสวยกัน ก่อนที่จะขอรับใบอนุญาตเปิดร้านหรือสถานบริการเสริมสวย-แต่งผม ที่สำนักงานเขตหรือเทศบาลในแต่ละจังหวัด และประกอบกิจการกันอย่างถูกต้องตามกฎหมายและข้อกำหนดกฎเกณฑ์ของสังคมและการอยู่ร่วมกัน มีมาตรฐานด้านฝีมือแล้ว ร้านหรือสถานประกอบการต้องได้มาตรฐานด้วยค่ะ

Credit : นิตยสาร Hairworld Plus+ Issue 29, คอลัมน์ Pro.Skills โดย อาจารย์ดุสิตา ศุภผลา